NAGANNE ZACHOWANIE UPRAWNIONEGO A OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY

(Sprawy z zakresu prawa rodzinnego często są bardzo ocenne i obarczone dużym ładunkiem emocji. Dotyczy to miedzy innymi określonego w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci. W jednym z poprzednich artykułów na blogu poruszaliśmy temat wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Dzisiejszy wpis dotyczy kwestii uchylenia się od wykonania obowiązku alimentacyjnego o którym mowa w art. 144(1) k.r.o.
Wspomniany wyżej artykuł stanowi, iż osoba która została zobowiązana do zapłaty alimentów (np. w wyroku rozwodowym) może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeśli zadanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Każdy przypadek należy jednak rozpatrywać indywidualnie i zbadać pod kątem oceny postępowania potencjalnie uprawnionego. Przepis znajdzie zastosowanie w przypadkach rażąco nagannego zachowania uprawnionego, budzącego powszechną dezaprobatę.

ZACHOWANIE SPRZECZNE Z ZASADAMI WSPÓŁŻYCIA SPOŁECZNEGO
Nie istnieje ustawowy katalog zachowań sprzecznych z zasadami współżycia społecznego, jak również samo pojęcie zasad współżycia społecznego ma charakter ocenny. Na potrzeby niniejszego artykułu podamy dwa przykłady, dotyczące relacji rodzic-dziecko.
Dziecko, które w okresie gdy pozostawało pod opieka rodzica, było krzywdzone psychicznie i fizycznie oraz nie miało przez rodzica zapewnionych środków do zaspokojenia podstawowych potrzeb, może powołać się na ten przepis w przypadku gdy rodzic wystąpi kiedyś przeciwko niemu z powództwem o zasadzenie obowiązku alimentacyjnego.
Analogicznie, rodzic może powołać się na ten przepis gdy z zadaniem alimentów wystąpi dorosłe dziecko, które zerwało z nim kontakt i nie utrzymuje z nim relacji, a według obiektywnych kryteriów jest w stanie utrzymać się samodzielnie. W tej sytuacji zasądzenie lub dalsze utrzymywanie stosunku alimentacyjnego, będzie nieuzasadnione.

Zgodnie z orzecznictwem i literaturą każde dziecko, nawet jeżeli dorosłe, ma obowiązek okazywać szacunek rodzicom. Wymóg taki jest uzasadniony tym bardziej w sytuacji, gdy mimo osiągnięcia pełnoletności, w dalszym ciągu chce aby rodzice wspierali je finansowo. W przypadku jednak gdy dziecko prezentuje postawę, że jako dorosłe nie jest już obowiązane do okazywania szacunku i „może robić co chce", to nie ma wówczas już prawa domagać się od nich dostarczania środków utrzymania. Po osiągnięciu pełnoletności, dziecko może podjąć zatrudnienie i rozpocząć samodzielne życie, uniezależniając się tym samym od rodziców. Bezwzględny obowiązek utrzymywania dziecka ciążący na rodzicach dotyczy bowiem dziecka małoletniego.
W literaturze wskazuje się, że jeżeli działania dziecka (niekontynuowanie nauki mimo zapewnień, brak szacunku, kontaktu, trwonienie otrzymywanych środków pieniężnych, hulaszczy tryb życia itd.) godzą w interes rodzica, mogą nie zasługiwać na ochronę i stanowić przesłankę zaprzestania alimentacji.

*****
Podsumowując, samo pokrewieństwo nie oznacza automatycznie obowiązku alimentacyjnego rodzica wobec dziecka lub odwrotnie. Wyjątek oczywiście stanowi obowiązek rodziców względem ich małoletniego dziecka. Nasza Kancelaria prowadzi wiele spraw z zakresu prawa rodzinnego i potrafimy wykorzystać zdobyte w tej dziedzinie doświadczenie. Zapraszamy do kontaktu wszystkich, którzy potrzebują w tym zakresie pomocy.