W dzisiejszym artykule poruszymy tematykę zmiany obowiązku alimentacyjnego, tj. podwyższenia alimentów lub obniżenia alimentów. Nie każdy bowiem zdaje sobie sprawę, że można wystąpić do Sądu o podwyższenie alimentów bądź ich obniżenie. Zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy (art. 138) „W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.”
 
Jak wskazywaliśmy w jednym z poprzednich artykułów wyznacznikiem wysokości obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego są jego możliwości majątkowe i zarobkowe oraz usprawiedliwione potrzeby uprawnionego (art. 135 § 1 k.r.o.). Sąd orzekający o obowiązku alimentacyjnym i jego wysokości bada w toku postępowania nie tylko możliwości majątkowe zobowiązanego usprawiedliwione potrzeby uprawnionego ale także możliwości majątkowe rodzica z którym mieszkają dzieci, wykonywanie kontaktów przez zobowiązanego oraz zakres osobistych starań o utrzymanie lub wychowanie osoby uprawnionej.
 
Adwokat Natalia Seweryn niejednokrotnie prowadziła sprawy, w których pierwotnie zasądzona kwota alimentów nijak się miała do aktualnych okoliczności z uwagi na wskazaną w art. 138 k.r.o. zmianę stosunków. Definicja zmiany stosunków wywodzona jest z orzecznictwa Sądu Najwyższego, który wskazuje, że przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 k.r.o., należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron.
 
Wskazywana powyżej zmiana stosunków obejmuje dwa obszary: usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

• zmiana usprawiedliwionych potrzeb małoletniego

Co do pierwszego obszaru to chodzi tutaj zmianę wysokości kosztów zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego – przykładowo, logicznym jest, iż nastolatek generuje dużo większe wydatki niż kilkuletnie dziecko - zwiększają się jego potrzeby związane z wyżywieniem, edukacją, pojawiają się wydatki np. na dodatkowe zajęcia, hobby czy kolonie. Na podwyższenie alimentów może mieć też wpływ zmiana stanu zdrowia uprawnionego dziecka.

• zmiana możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego

W zakresie okoliczności leżących po stronie zobowiązanego będą to na przykład otrzymanie dużo lepiej płatnej posady, zmiana ścieżki zawodowej na taką, która umożliwia uzyskiwanie lepszych zarobków czy wręcz przeciwnie – utrata pracy lub pogorszenie zdrowia utrudniające lub uniemożliwiające pracę. Jeśli chodzi o alimenty względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej bada się również w jakim stopniu zobowiązany czyni osobiste starania o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego.

Nie bez znaczenia jest również wzrost cen i podatków jaki miał miejsce od pierwotnego ustalenia wysokości alimentów co ma takie znaczenie, że za zasądzoną kwotę można zaspokoić potrzeby w mniejszym stopniu niż w momencie ustalanie tej kwoty.
 
Jeśli zaś chodzi o sam proces sądowy w zakresie zmiany obowiązku alimentacyjnego to w jego toku Sąd porównuje stosunki obecne z warunkami i okolicznościami, które istniały uprzednio i były podstawą ustalenia alimentów w sprawie poprzedniej. Co ważne, wszczęcie postępowania przed sądem jest bezpłatne, tj. przepisy nie przewidują konieczności dokonania opłaty sądowej.
 
Prawo rodzinne to jedna ze specjalizacji naszej Kancelarii. W ramach prowadzonych przez nas spraw duża część obejmuje alimenty w tym zmiany wysokości obowiązku alimentacyjnego (zarówno podwyższenie alimentów jak i obniżenie alimentów).

​Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią. Przeanalizujemy Twoją sprawę i znajdziemy najlepsze rozwiązanie. 

Dnia 6 sierpnia 2019 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. 

Ustawa w zakresie zmian dotyczących wpisów sądowych wejdzie w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 21 sierpnia 2019 r. 

Dotychczas opłata sądowa zwana również opłatą od pozwu lub wpisem wynosiła 5% wartości przedmiotu sporu, zaś jej maksymalna wysokość określona była na poziomie 100 000 zł.

Nowelizacja wprowadza "widełki" od których będzie zależeć wysokość wpisu. Mianowicie, zmiana odnosząc się do wartości przedmiotu sporu wprowadziła następujące stawki: 
- do 500 zł – 30 zł;
- ponad 500 do 1,5 tys. zł – 100 zł;
- ponad 1,5 tys. do 4 tys. zł – 200 zł;
- ponad 4 tys. do 7,5 tys. zł – 400 zł;
- ponad 7,5 tys. do 10 tys. zł – 500 zł;
- ponad 10 tys. do 15 tys. zł – 750 zł;
- ponad 15 tys. do 20 tys. zł – 1 tys. zł.
Przy wartości przedmiotu sporu powyżej 20 tyś zł pobiera się opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej niż 200 000 zł (dwukrotność dotychczasowej kwoty).
Jak widać powyżej, w przypadku spraw z dolnej granicy "widełek" wpis wzrośnie nawet dwukrotnie, przykładowo dla sprawy o 4 tyś wpis wynosi 200 zł, wprowadzono 400 zł, przy 10 tyś zł wpis wynosi 500 zł, wprowadzono 750 zł, przy 15 tyś zł wynosił 750 zł, wprowadzono 1000 zł.

Dodatkowo, zmianie uległa wysokość opłaty od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej . Obecnie obowiązujące przepisy przewidywały opłaty w wysokości 40 zł (gdy wartość przedmiotu sporu nie przekraczała 10 000 zł) oraz 300 zł (gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 10 000 zł). Zmiana polega na wprowadzeniu opłaty stosunkowej w wysokości 1/5 opłaty od pozwu co spowoduje, że instytucja zawezwania do próby ugodowej będzie droższa przy większych sprawach. 

Warto również zwrócić uwagę na to, że nowelizacją ustawodawca wprowadza nowy rodzaj opłaty, tj. opłatę od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem w kwocie 100 zł. 

Oczywiście poza powyższymi pojawia się szereg innych podwyżek, jak na przykład wzrost opłat za: zażalenie, pozew o rozwiązanie spółki (z 2 tyś zł na 5 tys zł), wniosek o wykreślenie zastawu rejestrowego, wniosek o nabycie spadku, przyjęcie lub odrzucenia spadku (z 50 zł do 100 zł) i inne.

W naszej ocenie zmiany te przyczynią się do ograniczenia prawa do Sądu. Mianowicie, podwyższenie opłat spowoduje, że nie każdy kto ma podstawy do tego, będzie się decydował na skierowanie powództwa do Sądu. Reforma sądownictwa winna obejmować przede wszystkim organizację pracy sądów oraz biegłych sądowych. Ograniczanie dostępu do sądu nie jest skutecznym sposobem na przyśpieszenie pracy sądów.