PRZEDWSTĘPNA UMOWA O PRACĘ - czy i kiedy daje gwarancję zatrudnienia?

Umowa przedwstępna o pracę

Często spotykamy się z umową przedwstępną sprzedaży ale czy można zawrzeć przedwstępną umowę o pracę? Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Już w 1977 roku, w uchwale z dnia 22 kwietnia (sygn. akt: I PZP 5/77),  Sąd Najwyższy podjął uchwałę w której stwierdził, że na podstawie art. 300 Kodeksu pracy (który co do spraw nieuregulowanych w Kodeksie pracy odsyła do przepisów Kodeksu cywilnego) w związku z art. 389 ustawy Kodeks cywilny dopuszczalne jest zawarcie przedwstępnej umowy o pracę.

Elementy istotne umowy

Wspomniany art. 389 k.c. stanowi, iż strony mogą zawrzeć umową przez którą zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy oraz, że takowa powinna zawierać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej. W większości przypadków zawarcie umowy o pracę poprzedzają negocjacje jej warunków. Jeżeli w ich trakcie strony doszły do porozumienia co do wszystkich niezbędnych, istotnych postanowień umowy o pracę to wtedy możemy mówić o zawarciu umowy przedwstępnej. Zgodnie z art. 29 § 1 Kodeksu pracy, te warunki to: rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy i termin jej rozpoczęcia.

Konsekwencje zawarcia umowy przedwstępnej

            Artykuł 390 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że jeżeli jedna ze stron uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej to druga może żądać naprawienia szkody jaką poniosła na skutek tego, że liczyła na zawarcie tej umowy. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie by zakres odszkodowania określić w umowie przedwstępnej w sposób odmienny. Zgodnie z drugim paragrafem wspomnianego artykułu w przypadku spełnienia wymagań, które przesądzają o ważności umowy przyrzeczonej, a w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej. W razie więc odmowy przez zakład pracy zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę poszkodowanemu przysługuje nie tylko odszkodowanie z art. 390 § 1 k.c., ale także może on żądać zawarcia umowy przyrzeczonej, gdyż są to dwa niezależne od siebie roszczenia.

Wysokość szkody

Zgodnie z orzecznictwem, odszkodowanie w takiej sytuacji może stanowić równowartość wynagrodzenia, które pracownik utracił u poprzedniego pracodawcy w związku z tym, że rozwiązał z nim poprzednią umowę. Ponadto, szkoda może obejmować ewentualne wydatki poniesione w związku z przygotowaniem umowy przedwstępnej i przygotowaniem się do wykonywania umowy przyrzeczonej, takich jak: koszty porad, dojazdów na spotkania, wstępnego przeszkolenia – jeżeli miało miejsce, zarobku utraconego podczas prowadzenia negocjacji albo korzyści, które zostałyby uzyskane wskutek przyjęcia innej, faktycznie odrzuconej oferty itp.

Podsumowanie
W przypadku zmiany pracy wiążącej się z wypowiedzeniem jednej umowy o pracę celem zawarcia drugiej, warto zapewnić sobie gwarancję zatrudnienia lub też pokrycia szkód mogących powstać w przypadku jeśli przyszły pracodawca się wycofa. W tym celu należy zawrzeć przedwstępną umowy o pracę. Warunkiem aby taka umowa skutecznie chroniła pracownika jest to, że musi zostać sporządzona na piśmie i zawierać istotne warunki umowy o pracę. 
Warto pamiętać, iż list intencyjny lub promesa zatrudnienia mogą ale nie muszą spełniać warunków kwalifikujących je jako przedwstępną umowę o pracę. W przypadku jeśli nie spełniają, uprawnienia związane z nimi mogą nie być tak daleko idące, jak w przypadku przedwstępnej umowy o pracę. 

W razie wątpliwości przy redagowaniu czy też wykonywaniu przedwstępnej umowy o pracę zapraszamy do kontaktu!